Παρουσιάζω αυτό το κείμενο στην αρχή της ομιλίας μου, γιατί θέλω να σας παρακαλέσω να δείτε αυτό το όραμα της θεραπευμένης γης όσο πιο συχνά και πιο έντονα μπορείτε. Δεν πρέπει να συνηθίσουμε σε μια κατάσταση όπου κάτι που στην πραγματικότητα είναι αυτονόητο να θεωρείται μια μη ρεαλιστική ουτοπία. Ένας κόσμος όπου όλοι οι άνθρωποι έχουν αρκετό νερό, ενέργεια και τροφή και όλα αυτά ανέξοδα, είναι μια πάρα πολύ ρεαλιστική πρόταση.Ήδη, πριν από 80 χρόνια ο αυστριακός Victor Schauberger, ένας ιδιοφυής ερευνητής του νερού, ένας πρωτοπόρος της υψηλότερης κατηγορίας, περιέγραψε ένα παρόμοιο σκεπτικό. Ήδη από τότε είχε προβλέψει τα παγκόσμια προβλήματα, μπροστά στα οποία βρισκόμαστε σήμερα και παρουσίασε τη λύση τους. Ένα σημείο κλειδί για τη λύση είναι η σωστή διαχείριση του νερού. Γι΄ αυτό το λόγο θα ήθελα να ασχοληθώ με το θέμα του νερού σ’ αυτήν την διάλεξη. Το νερό είναι ζωή. Και όπου υπάρχει ζωή υπάρχει επίσης τροφή και ενέργεια.Τα έτη 2010 έως 2020 ορίστηκαν από τον ΟΗΕ ως «Διεθνής Δεκαετία των Ερήμων και της Ερημοποίησης». Η προοδευτική ερημοποίηση είναι σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα παγκόσμια προβλήματα. Πάνω από το 40% της συνολικής χερσαίας έκτασης υπολογίζεται στις ξηρές περιοχές. Και στην Ευρώπη, για παράδειγμα εδώ στην Ιβηρική χερσόνησο, η ερημοποίηση είναι δραματική. Το ένα τρίτο της χερσαίας επιφάνειας της Ισπανίας έχει μετατραπεί ήδη σε ξηρή περιοχή. Παρόλα αυτά οι περισσότερες από της ξηρές περιοχές βρίσκονται στις ακόμη φτωχότερες χώρες της γης μας. Δισεκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πια πρόσβαση σε καθαρό, φρέσκο νερό.
Ακόμη κι΄ όταν θέλουμε πάρα πολύ να το παραγκωνίσουμε, γνωρίζουμε ότι αυτή η κατάσταση σχετίζεται μεταξύ άλλων με τον τρόπο ζωής εδώ στις βιομηχανικές χώρες, ο οποίος οδηγεί καθημερινά, κάθε ώρα, κάθε λεπτό, να αρρωσταίνουν και να πεθαίνουν παιδιά σε άλλες περιοχές της γης, λόγω του ακάθαρτου νερού, ενώ άλλοι άνθρωποι χρειάζεται να πολεμήσουν για τις τελευταίες πηγές νερού και τα ζώα πεθαίνουν από δίψα.
Το νερό, το οποίο είναι μια πηγή ζωής, γίνεται σήμερα αίτιο για πόλεμο, εξουσία, ασθένεια και ατέλειωτα πολύ πόνο.
Γι΄αυτό ο βολιβιανός πρόεδρος Έβο Μοράλες προέτρεπε το 2008, στις «10 εντολές για τη σωτηρία του πλανήτη, της ανθρωπότητας και της ζωής», ότι πρέπει να καθήσουμε να συζητήσουμε για την «Παγκόσμια κρίση του νερού» και να ορίσουμε την πρόσβαση στο νερό ως ανθρώπινο δικαίωμα. Συμφωνώ μαζί του. Δίνω αυτή τη διάλεξη ώστε όλοι οι άνθρωποι και όλα τα ζώα να έχουν ελεύθερη πρόσβαση στο καθαρό, πόσιμο νερό. Γι΄ αυτό αναπτύχθηκε η ιδέα των «τοπίων συγκράτησης» και των «Πανεπιστημίων – μοντέλων». Ερημοποίηση λόγω λανθασμένης διαχείρισης του νερού.
Εμείς οι άνθρωποι έχουμε τη γνώση, πώς θα μπορούσαν να μετατραπούν ξανά οι έρημοι και οι ημιερημικές περιοχές, σε ζωντανά τοπία, που θα διαπερνούνται ξανά από φρέσκιες πηγές νερού και κανάλια. Η ερημοποίηση δεν είναι στις περισσότερες περιπτώσεις ένα φυσικό φαινόμενο αλλά η συνέπεια λανθασμένης διαχείρισης του νερού σε παγκόσμιο επίπεδο. Οι έρημοι δεν δημιουργούνται επειδή βρέχει πολύ λίγο, αλλά επειδή οι άνθρωποι διαχειρίζονται λανθασμένα το νερό.
Ένα παράδειγμα: Η περιοχή μας, το Alentejo, θεωρείται ξηρή περιοχή. Αλλά την τελευταία εβδομάδα (Μάιος 2011) είχε πολύ δυνατές βροχές. Η ποσότητα του νερού που έπεσε σε λίγες μέρες θα έφτανε για να εφοδιάσει τον πληθυσμό όλης της περιοχής, για όλο το χρόνο, με πόσιμο και μη νερό. Αντί γι΄ αυτό, χύθηκε αχρησιμοποίητο και επιπλέον δημιούργησε καταστροφές: ξέπλυνε μαζί του γόνιμη γη, διέβρωσε τα θεμέλια γεφυρών, πλημμύρισε δρόμους, πόλεις και χωριά. Οι άνθρωποι ασχολιόνταν μόνο με το να επιδιορθώνουν τις προκληθείσες ζημιές.
Έτσι δεν είχαν χρόνο να σκεφτούν τι μπορούν να κάνουν για να επενδύσουν σε νέα συστήματα, με τα οποία θα μπορούσαν να έχουν νερό όλο το χρόνο και παράλληλα να αποφύγουν τις πλημμύρες.
Στην Πορτογαλία έχουμε πολλές βροχές το χειμώνα και το καλοκαίρι ξηρασία. Πριν από λίγες δεκαετίες η νότια Πορτογαλία ήταν ακόμη και το καλοκαίρι μια περιοχή όπου τα ποταμάκια είχαν νερό όλο το χρόνο. Σήμερα, τα ποταμάκια φουσκώνουν μόνο στην περίοδο των βροχών και μετά ξεραίνονται ξανά. Το σύστημα έχει ξεφύγει εντελώς από την ισορροπία.
Αυτή την κατάσταση τη βρίσκουμε παντού στον κόσμο, σε αντίστοιχη μορφή ανάλογα με την κλιματική ζώνη. Σχεδόν παντού βιώνουμε σήμερα μεγάλες πλημμύρες και κατολισθήσεις με καταστροφικές συνέπειες για τον άνθρωπο, τα ζώα και τη φύση. Οι άνθρωποι μιλούν τότε για φυσικές καταστροφές, αλλά στην πραγματικότητα πρόκειται για καταστροφές που έχουν προκληθεί από τους ίδιους τους ανθρώπους.
Ο μικρός κύκλος του νερού
Πώς μπορούμε να αλλάξουμε αυτήν την κατάσταση τοπικά αλλά και παγκόσμια; Τι σημαίνει αλλαγή του συστήματος στο παράδειγμα της διαχείρισης του νερού και πώς μπορεί να ξεκινήσει; Για να βρούμε απαντήσεις πρέπει να κοιτάξουμε για άλλη μια φορά την παρούσα κατάσταση, έτσι όπως τη βρίσκουμε σήμερα, παντού. Αυτή ανταποκρίνεται σε αυτό που περιέγραψε ο Victor Schauberger ως «μισός» κύκλος του νερού:
Η εξάτμιση του νερού σχηματίζει σύννεφα και βροχή. Αλλά τότε η βροχή συναντά μια γη που δεν μπορεί πια να απορροφήσει το νερό, επειδή τα δάση έχουν αποψιλωθεί και η φαλακρή γη υπερκαλλιεργείται. Η βλάστηση αδυνατίζει λόγω της υπερκαλλιέργειας, το χούμους ξεπλένεται. Το απροστάτευτο πια έδαφος υπερθερμαίνεται. Αλλά όταν το έδαφος έχει υψηλότερη θερμοκρασία από το νερό της βροχής δεν μπορεί να το απορροφήσει, κλείνει, σκληραίνει και το νερό κατρακυλά.
Μαζεύεται σε μεγάλα ρέματα που κυλούν γρήγορα. Όπου υπάρχουν ακόμη επίπεδα με χούμους ή γόνιμη, εύφορη γη, την παρασύρει κι΄ αυτή. Έτσι φτάνουμε στο μοιραίο πρόβλημα της διάβρωσης.
Το νερό που κυλά γρήγορα γεμίζει ρυάκια και ποτάμια σε σύντομο χρόνο. Σε περίπτωση δυνατής βροχής πλημμυρίζουν και παρασύρουν μαζί τους πολύ υλικό από το έδαφος. Αλλά αυτό δεν μπορούν να το εναποθέσουν ξανά στο επόμενο ποταμάκι, γιατί το νερό δεν μπορεί πια να σχηματίσει μαιάνδρους, επειδή τα ποτάμια έχουν ευθυγραμμιστεί και οι όχθες έχουν επιπλέον οχυρωθεί. Η πολύτιμη γη, που είναι τόσο απαραίτητη, τώρα οδηγείται προς τα κάτω, στις εκβολές των ποταμών. Εκεί μαζεύονται και περνούν τις όχθες. Αυτό οδηγεί σε μεγάλες ζημιές, κυρίως στις πόλεις που βρίσκονται στις εκβολές των ποταμών.
Στον μικρό κύκλο του νερού έχουμε ποτάμια που δεν έχουν πια καθαρό, πηγαίο νερό αλλάθολό, βρώμικο, βρόχινο νερό. Πουθενά δεν έχει το νερό το χρόνο να συγκεντρωθεί, να ηρεμήσει, να ωριμάσει και να εμπλουτιστεί με μέταλλα και πληροφορίες. Αν κοιτάξω στο χώρο και δω όλα αυτά τα νεαρά πρόσωπα, σκέφτομαι πως δεν υπάρχει σχεδόν κανένας νέος άνθρωπος στην Ευρώπη που να γνωρίζει ακόμη ρυάκια που να έχουν καθαρό, πηγαίο, νερό.
Ο υδροφόρος ορίζοντας βυθίζεται
Όταν το νερό δεν μπορεί να εισχωρήσει στο σώμα της γης, λείπει από εκεί. Λόγω της ξηρασίας υποφέρει η ζωή στο έδαφος, οι μικροοργανισμοί αποσύρονται, η γονιμότητα της γης μειώνεται αισθητά, όλο και λιγότερα φυτά και είδη ζώων μπορούν να επιβιώσουν. Η ξηρασία και η έλλειψη βιοποικιλότητας είναι οι σημαντικότεροι παράγοντες για την ερημοποίηση. Ο υδροφόρος ορίζοντας βυθίζεται – και μάλιστα παγκοσμίως και δραματικά. Η παγκόσμια παρακαταθήκη σε πόσιμο νερό φθίνει. Εδώ βρισκόμαστε μπροστά σε μια πραγματικότητα, που μας οδηγεί κατευθείαν σε σενάρια Αποκάλυψης, αν δεν καταφέρουμε να σταματήσουμε αυτή τη διαδικασία. Λόγω της καταβύθισης της στάθμης του υδροφόρου ορίζοντα δεν μπορεί να δημιουργηθεί πια αντίσταση στο έδαφος. Το αλμυρό νερό πιέζει ανεμπόδιστο στο εσωτερικό της γης, το έδαφος και οι βαθύτερες παρακαταθήκες γλυκού νερού γεμίζουν αλμυρό νερό. Το οικοσύστημα «αναποδογυρίζει», μια σχεδόν αμετάβλητη κατάσταση. Αυτή η διαδικασία βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη σε πολλές παράκτιες περιοχές παγκοσμίως. Ακόμη και εδώ, στην Ιβηρική Χερσόνησο, σε πολλές περιοχές οι πηγές είναι ήδη αλμυρές.
Αλλά τι εποχές θα έρθουν για την ανθρωπότητα, αν δεν υπάρχει πια πόσιμο νερό; Εδώ δεν πρέπει να αποστρέψουμε το πρόσωπο και να αφήσουμε να συμβεί κάτι που θα μπορούσε να αποτραπεί. Η γνώση υπάρχει, αυτό που μένει είναι μόνο να την εφαρμόσουμε.
Γνωρίζουμε ότι: δεν νοείται έτσι η γη. Δεν νοείται έτσι η συμβίωση των ανθρώπων, ζώων και γης. Δεν νοείται έτσι η ζωή.
Ο μεγάλος κύκλος του νερού
Ας κοιτάξουμε ξανά τη θεραπευτική εικόνα – είναι η εικόνα του μεγάλου κύκλου του νερού: Η βροχή που πέφτει στη γη απορροφάται από ένα στρώμα χούμους, που τη ρουφά σαν σφουγγάρι. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός από τότε που δημιουργήθηκε εδώ στην περιοχή της Tamera, ένα ζωντανό στρώμα εδάφους με χούμους, το οποίο κατά τόπους φτάνει το μισό μέτρο. Έτσι ήταν λίγο πολύ παντού στην Πορτογαλία και σε γενικές γραμμές σε όλη την Ευρώπη. Στο στρώμα αυτό από χούμους ριζώνουν φυτά και το σκιάζουν και ρουφούν το βρόχινο νερό πλήρως δίνοντάς του το χρόνο να διεισδύσει στα βαθύτερα στρώματα της γης και να γεμίσει το υπέδαφος με νερό.
Έτσι δημιουργήθηκε ένα χορτάτο έδαφος ως αποθηκευτικό όργανο. Εκεί κάτω από τη γη, το νερό κείτεται σε διαφορετικά βάθη, κάποιες φορές για μακριά χρονική περίοδο. Γνωρίζουμε ελάχιστα τι συμβαίνει εκεί στο σκοτάδι με το νερό. Το θεωρώ ως το θηλυκό ή και το ψυχικό μέρος του κύκλου του νερού. Αυτό που μπορούμε να πούμε είναι ότι το νερό εκεί ωριμάζει, προσλαμβάνοντας μέταλλα και πληροφορίες. Αυτή η ικανότητα να προσλαμβάνει πληροφορίες και να τις αποθηκεύει, ανήκει στις πιο ουσιαστικές και μυστηριώδεις δυνάμεις του νερού.
Στη χορτάτη γη το νερό κρυώνει σε διαφορετικά βάθη. Εκεί που είναι πιο κρύο, το συναντάμε ως ώριμο πηγαίο νερό στην επιφάνεια. Το νερό των πηγών έχει μεγάλη θεραπευτική δύναμη για τη γη και όλα τα δημιουργήματά της.
Ρυάκια και ποτάμια, που διατρέχονται από νερά πηγών και επιτρέπουν αναλόγως σ’ αυτήν την ουσία να παλινδρομήσει, έχουν θεραπευτική δύναμη για τον τόπο. Το νερό ενεργοποιείται προσθετικά στο πέρασμα της διαδικασίας ροής του. Στις όχθες αυτών των ρυακιών και ποταμών δημιουργούνται σύνθετοι βιότοποι, στους οποίους αναπτύσσεται η ζωή. Το νερό στον μεγάλο κύκλο του νερού ρέει άμεσα και ομαλά. Η γη επιδρά ως αποκρουστήρας. Μπορεί να αποδεχθεί και μεγάλες ποσότητες νερού ξαφνικά, αλλά το παραδίδει ξανά σιγά σιγά. Έτσι εμποδίζονται οι πλημμύρες. Και συγχρόνως τα ρυάκια έχουν νερό σε όλη τη διάρκεια του χρόνου.
Η ισορροπία έχει τεθεί ανάμεσα στους χειμερινούς μήνες, που είναι πλούσιοι σε βροχές και στην ξηρή, καλοκαιρινή περίοδο. Αυτό ισχύει κατά βάση σε όλες τις κλιματικές ζώνες. Ένας μεγάλος κύκλος του νερού, όπου το σώμα της γης αποδέχεται ξανά την πλήρη λειτουργία του, δημιουργεί παντού ισορροπία και σταθερότητα.
Θεραπεία της φύσης μέσω των «τοπίων συγκράτησης»
Σήμερα, αυτό το σώμα της γης, το μητρικό έδαφος που είχε χούμους, έγινε άφαντο από την επιφάνεια της γης σε ένα μεγάλο ποσοστό. Η διαδικασία της διάβρωσης έχει γίνει τόσο γρήγορη και έχει πάρει το προβάδισμα σε μεγάλες επιφάνειες, ειδικά τις τελευταίες δεκαετίες, που μπορούμε να μιλάμε για παγκόσμια καταστροφή. Γι΄ αυτό δεν μπορούμε να περιμένουμε να εξελίξουμε οικοσυστήματα που να δημιουργήσουν μετά από 30, 40 ή ακόμη περισσότερα χρόνια, ένα λεπτό στρώμα χούμους.
Χρειαζόμαστε αυτό το εξισορροπιστικό αποτέλεσμα σφουγγαριού νωρίτερα. Για να ισορροπήσει ξανά ο κύκλος του νερού, έπρεπε να βρούμε κάτι που να μπορεί να απορροφηθεί το νερό από τη γη, παρόλο που λείπει το γόνιμο έδαφος. Έτσι δημιουργήθηκε η ιδέα των τόπων συγκράτησης.
Τα τοπία συγκράτησης είναι συστήματα για την επαναδημιουργία του μεγάλου κύκλου του νερού, όπου εκεί που βρέχει να μπορεί να συγκρατηθεί το νερό (λατινικά retendete). Ένα τοπίο συγκράτησης συνίσταται από μια σειρά από χώρους συγκράτησης, που είναι συνδεδεμένοι μεταξύ τους (από τις μεγαλύτερες βάθρες έως τις μικρές λίμνες), στις οποίες μπορεί να συγκεντρωθεί το νερό της βροχής πίσω από ένα φράγμα από φυσικά υλικά. Οι χώροι συγκράτησης οι ίδιοι δεν φτιάχνονται από μπετόν ή πλαστικό, έτσι ώστε το νερό να μπορεί να διαχυθεί αργά αλλά σταθερά στο εσωτερικό της γης.
Με τον όρο «τοπία συγκράτησης» συνδέεται και το σχέδιο θεραπείας της φύσης. Η δημιουργία τόπων συγκράτησης είναι μια ενεργή και αποτελεσματική απάντηση στην καταστροφή της φύσης. Στην Tamera έχουμε λάβει αυτή τη γνώση από τον ειδικό της permaculture, Sepp Holzer, από την Αυστρία, με τον οποίο συνεργαζόμαστε εντατικά εδώ και μερικά χρόνια.
Δεν υπάρχει καμία περιοχή που να κατοικείται από ανθρώπους, που να μην είναι κατάλληλη για την ανέγερση των τοπίων συγκράτησης. Παντού, όπου σήμερα ενοχλούνται οικοσυστήματα και τοπία ή καταστρέφονται, μπορούν και θα πρέπει να δημιουργηθούν τοπία συγκράτησης, σε κάθε έδαφος, σε κάθε κλιματική ζώνη, σε κάθε πλαγιά και κυρίως σε περιοχές όπου η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα είναι χαμηλή. Σε αυτές τις περιοχές είναι ιδιαίτερα σημαντικά. Όσο περισσότερο πέφτει η στάθμη του υδροφόρου ορίζοντα σε μια περιοχή, τόσο πιο μακριά είναι τα διαστήματα ανάμεσα σε περιόδους βροχής και τόσο πιο απαραίτητη γίνεται η ανέγερση των τοπίων συγκράτησης. Αλλά και σε τροπικές περιοχές, πλούσιες σε βροχοπτώσεις, τα τοπία συγκράτησης είναι ένα μεγάλο βήμα προς τη θεραπεία. Αντικαθιστούν το ευαίσθητο στρώμα από χούμους, το οποίο μετά την αποψίλωση των τροπικών δασών, ξεπλένεται μερικές φορές εντελώς ακόμη και σε μια περίοδο βροχών. Και συμβάλλουν, λόγω της υψηλής ικανότητας να αποδέχονται μεγάλες ποσότητες νερού, στο να εμποδίζουν τις μοιραίες κατολισθήσεις, που προκαλούνται όλο και συχνότερα σήμερα, λόγω των δυνατών βροχοπτώσεων. Έτσι σώζουν άμεσα ανθρώπινες ζωές.
Ίσως να υπάρχουν ακόμη κάποιες λίγες δασικές περιοχές στη γη όπου δεν είναι ακόμη απαραίτητο να δράσουμε διορθωτικά, γιατί υπάρχει ακόμη αρκετό χούμους. Αλλά αυτές είναι δυστυχώς σήμερα εξαιρέσεις.
Ένα τοπίο συγκράτησης είναι μια θεραπευτική ώθηση, που χρειάζεται η γη και όλα τα δημιουργήματά της. Και πρέπει και μπορούν να δημιουργηθούν παντού, όπου οι άνθρωποι έχουν το θάρρος και τη δύναμη και φυσικά τη γνώση να τα φτιάξουν.
Φυσικά, αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι μια αποφασιστική δύναμη και ευθυγράμμιση. Για να φτιάξουμε τοπία συγκράτησης σ’ όλο τον κόσμο, χρειάζονται ειδικά μέρη εκπαίδευσης. Τα ονομάζουμε Πανεπιστήμια-μοντέλα. Εδώ θα διδάσκεται η γνώση σε θεωρία και πράξη για το πώς λειτουργούν τα τοπία συγκράτησης. Μέσω αυτών θα ξεκινήσει μια διαδικασία αλλαγής νοητικής στάσης, που φυσικά διαπερνά και άλλους τομείς της ανθρώπινης ζωής. Ένα τοπίο συγκράτησης μπορεί να λειτουργήσει επί μακρόν μόνο όταν η ατομική και κοινωνική ζωή εναρμονιστεί ξανά με τη φύση και με τις υψηλότερες τάξεις της δημιουργίας. Το πώς θα λειτουργούσε μια τέτοια εναρμόνιση σε ένα μοντέρνο επίπεδο, ποιες τεχνολογικές και κοινωνικές γνώσεις απαιτεί, όλα αυτά χρειάζεται να ερευνηθούν και να μαθευτούν (διδαχθούν) στα μοντέλα και να είναι διαθέσιμα για όλους τους ανθρώπους που αναζητούν αυτή τη γνώση. Η διαδικασία αλλαγής της νοητικής στάσης θα τελειοποιηθεί μόνο όταν δεν θα υπάρχει πια ούτε ένα ζωντανό πλάσμα στη γη που να μην έχει αρκετό νερό, τροφή και ανθρώπινη συμμετοχή.
Γνωρίζοντας τη φύση του νερού
Το πρώτο βήμα της αλλαγής της νοητικής στάσης αρχίζει με το ίδιο το νερό. Ένας χώρος συγκράτησης δεν χρειάζεται να γίνει κατανοητός μόνο τεχνικά αλλά βρίσκεται εδώ και για τους νέους μηχανικούς ώστε να έρθουν πιο κοντά με τη φύση του νερού. Ένας χώρος συγκράτησης πρέπει να φτιαχτεί έτσι ώστε το νερό να μην μαζεύεται αλλά ακριβώς το αντίθετο, να μπορεί να κινηθεί σύμφωνα με τη φύση του. Το νερό δεν είναι απλώς ένα φυσικό ή χημικό στοιχείο, στο οποίο μπορεί να συμπεριφερθεί ο άνθρωπος ανάλογα με τις διαθέσεις του ή ακόμη και σύμφωνα με βιομηχανικούς όρους.
Το νερό είναι ένας ζωντανός οργανισμός. Εμείς οι μοντέρνοι άνθρωποι θα πρέπει να μάθουμε να το κατανοούμε ξανά.
Γι΄αυτόν το λόγο ο σχεδιασμός των τοπίων συγκράτησης δεν είναι τυχαίος.
Παρατηρούμε το νερό: Πώς θέλει να κινηθεί; Τι είδους σχήματα προτιμά να κάνει στις όχθες; Ποια θερμοκρασία και ποιες διαφορές θερμοκρασίας επιθυμεί; Του αρέσουν τα κύματα ή όχι; Κάθε άποψη επηρεάζει την εργασία μας.
Όπως και κάθε ζωντανός οργανισμός χρειάζεται και το νερό την ελευθερία να μπορεί να κινηθεί αναλόγως με τη φύση του. Το νερό θέλει να κυλήσει, να σχηματίσει δίνες, μαιάνδρους, να ταλαντευτεί. Τότε παραμένει ζωντανό και φρέσκο. Μέσω της κίνησης αυτοκαθαρίζεται. Ταυτοχρόνως μπορεί και να ηρεμήσει και έχει το χρόνο να βυθιστεί στα βαθύτερα στρώματα της γης.
Υπάρχουν τρεις σημαντικές αρχές για τη δημιουργία ενός τέτοιου χώρου συγκράτησης:
- Η μακρύτερη πλευρά του χώρου συγκράτησης τοποθετείται όσο το δυνατό σύμφωνα με την κύρια κατεύθυνση των ανέμων. Ο άνεμος περνά τότε πάνω από μια μακριά επάνω
επιφάνεια. Έτσι δημιουργούνται κύματα που φέρνουν οξυγόνο: το οξυγόνο είναι ένα σημαντικό στοιχείο για τον καθαρισμό του νερού. Ο άνεμος και τα κύματα μεταφέρουν τις βρωμιές στην επιφάνεια όπου και συγκρατούνται από τα υδροχαρή φυτά και τελικά αποδομούνται.
- Οι όχθες δεν ευθυγραμμίζονται και δεν οχυρώνονται ποτέ, αλλά χαράσσονται με τρόπο που να κυματίζουν μαιανδρικά με μέρη απότομα και επίπεδα, έτσι ώστε το νερό να μπορεί να περιστραφεί και να δημιουργήσει δίνες. Τουλάχιστον σε ένα μέρος από τις όχθες φυτεύονται υδροχαρή φυτά.
- Χαράσσονται ζώνες βαθιές και επίπεδες. Έτσι δημιουργούνται διάφορες θερμοκρασιακές ζώνες που φροντίζουν για μια υγιή θερμοδυναμική στο χώρο του νερού. Οι σκιώδεις επιφάνειες υποστηρίζουν αυτή τη διαδικασία. Έτσι ένα πλήθος υδρόβιων οργανισμών βρίσκουν τον κατάλληλο χώρο διαβίωσης.
Το φράγμα ενός χώρου συγκράτησης αποτελείται αποκλειστικά από φυσικά υλικά, δεν χρησιμοποιείται ούτε μπετόν, ούτε πλαστικό. Το στρώμα της απόφραξης αποτελείται από όσο πιο λεπτό υλικό γίνεται – ιδανικός είναι ο πηλός – και το καλύτερο είναι να χρησιμοποιείται αυτός που σκάβεται από τις βαθύτερες ζώνες. Συνδέεται με ένα παχύ στρώμα του κατώτερου εδάφους, που κάποιες φορές βρίσκεται σε μερικά μέτρα βάθος. Το στρώμα της απόφραξης χτίζεται και δένεται στρώμα στρώμα με σκαλωσιές ή κυλίνδρους και λάσπη. Μετά επιχωματώνεται από έξω με ανάμικτα φυσικά υλικά από τη γη, με χούμους ή χώμα, καλύπτεται και τότε μπορεί να φυτευτεί και να πάρει μορφή.
Λόγω του φυσικού τρόπου κατασκευής, οι χώροι συγκράτησης προσαρμόζονται στο τοπίο και δεν παραμένουν ξένο σώμα. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα αναπτύσσεται ξανά ζωή στις όχθες. Τα φυτά και κυρίως τα δέντρα παίρνουν ξανά το νερό από κάτω, όπως ανταποκρίνεται στη φύση τους. Και εμείς μπορούμε να μειώνουμε όλο και περισσότερο το τεχνητό πότισμα μέχρι να σταματήσουμε εντελώς να ποτίζουμε.
Οι βοηθητικές δυνάμεις
Κατά την κατασκευή των χώρων συγκράτησης βρίσκονται στο πλευρό μας ένα πλήθος βοηθητικών δυνάμεων από το βασίλειο της φύσης. Οι νέοι μηχανικοί το γνωρίζουν, έρχονται σε επαφή με αυτές τις δυνάμεις και ζητούν τη βοήθειά τους.
Είναι για παράδειγμα τα εκατομμύρια και δισεκατομμύρια των μικροοργανισμών που αρχίζουν αμέσως να εργάζονται, όταν αντιλαμβάνονται ότι θα υπάρχει νερό και πέραν της περιόδου των βροχών. Είναι οι καλύτεροι συνεργάτες μας. Οι περισσότεροι από αυτούς ζουν αόρατοι μέσα στη γη. Αυτά τα όντα αντιλαμβάνονται ότι εδώ θα λάβει χώρα μια εντατική θεραπευτική διαδικασία, για το καλό όλων.
Είναι οι καλύτεροι συνεργάτες μας. Ίσως για μια μακριά περίοδο να μην βλέπουμε τις συνέπειες των πράξεών τους αλλά πρέπει να γνωρίζουμε ότι βρίσκονται εδώ και θα ξεκινήσουν πολύ σύντομα να εργάζονται.
Ο Eike Braunroth, ένας ειδικός σε ό,τι αφορά τη συνεργασία με τη φύση, περιγράφει παραστατικά στο βιβλίο του, «Αρμονία με τα πλάσματα της φύσης», τι συμβαίνει όταν τα ζώα, που μέχρι τότε τα θεωρούσαμε βλαβερά και ζωύφια και τα πολεμούσαμε αναλόγως, τα ανακαλύπτουμε ως συνεργάτες.
Γράφει για παράδειγμα, για τους γυμνοσάλιαγκες, τις ψείρες των φυτών, τους τυφλοπόντικες, τα πατατοσκαθάρια και τα τσιμπούρια: «Η μαζική τους είσοδος, ο αχαλίνωτος πολλαπλασιασμός τους, τα ατέλειωτα όργια φαγητού στον κήπο μου, η αντίστασή τους απέναντι στα κόλπα μου, μου άνοιξαν μια αίσθηση για μια διαφορετική ζωτική συνείδηση… Σήμερα ζουν όλα μαζί μου στον κήπο την ανενόχλητη ύπαρξή τους. Μου έδειξαν για τι είναι ικανή η φύση: για την ανεπιφύλακτη φιλία!»
Στο οικολογικό μας έργο στην Tamera συμπεριλαμβάνεται εντατικά αυτή η οπτική της συνεργασίας. Για παράδειγμα, τα πουλιά είναι αναγκαίοι συνεργάτες για τη δημιουργία του δάσους, γιατί κάποιοι σπόροι χρειάζεται να περάσουν από το στομάχι ενός πουλιού για να μπορέσουν να ανοίξουν και να βλαστήσουν. Εδώ ανοίγεται ένα πολύ ενδιαφέρον πεδίο για εργασία και έρευνα.
Υπάρχουν και βοηθητικές δυνάμεις που μας είναι ακόμη σχετικά ξένοι: Από την Dyani Ywahoo, μια πνευματική δασκάλα από τους Ινδιάνους Τσερόκι της Βόρειας Αμερικής, έχουμε μάθει ότι οι κεραυνοί είναι ένας σημαντικός παράγοντας για την αναζωογόνηση αδύναμων εδαφών, όταν αυτά δροσίζονται αρκετά.
Στο βιβλίο της «Στη φωτιά της σοφίας», γράφει:
«Όταν οι υπόγειες παρακαταθήκες νερού τελειώνουν, δεν έλκουν πια την ηλεκτρική ενέργεια των κεραυνών. Η δραστηριότητα της καταιγίδας είναι ο παλμός, όπως και στο νευρικό σύστημα, ο παλμός είναι αυτός που δίνει ζωή στο σώμα. Όταν λοιπόν οι παρακαταθήκες νερού μειώνονται αυξητικά, υπάρχει όλο και λιγότερη ενέργεια για ανάπτυξη και ζωή. Οι κεραυνοί έχουν και άλλες, πιο λεπτές επιδράσεις». Ο Sepp Holzer ανακάλυψε επίσης τους κεραυνούς, ως βοηθητικές δυνάμεις και μάλιστα για την ανάπτυξη διαφορετικών ειδών μανιταριών.
Βλέπουμε σε αυτά τα παραδείγματα να ξεδιπλώνεται μπροστά μας μια πολύ ενδιαφέρουσα ερευνητική εργασία. Με τη δημιουργία των τοπίων συγκράτησης ο άνθρωπος έρχεται ξανά σε συνεργασία με το πνεύμα της γης, το πνεύμα των φυτών, των ζώων και των ανθρώπων, που ζουν σ’ αυτόν τον χώρο ή θα πρέπει να ζήσουν. Πρόκειται λοιπόν, με την εγκατάσταση αυτών των συστημάτων όχι μόνο για μια τέχνη μηχανική, αλλά και για μια τέχνη της επαφής με τα ζωντανά πλάσματα και με την αναγνώριση, ότι εμείς οι άνθρωποι δεν είμαστε οι μόνοι που ζούμε σ’ αυτόν τον πλανήτη. Μας έχουν εμπιστευτεί τη δημιουργία για να την αντιληφθούμε και να τη φροντίζουμε.
Αυτός είναι ο ρόλος τελικά, που ανήκει στον άνθρωπο για τη γη. Εδώ ανακαλείται μια αρχαία γνώση και μεταφέρεται στη σύγχρονη ζωή μας, την οποία γνώριζαν παλιότερα όλοι οι ιθαγενείς λαοί.
Τα τοπία συγκράτησης στην Tamera
Το 2007 αρχίσαμε στην Tamera με την ανέγερση του πρώτου χώρου συγκράτησης. Η πρόταση ήρθε από τον Sepp Holzer, ο οποίος μας υποστηρίζει εδώ και μεγάλο χρονικό διάστημα στην οικολογική επάνοδο στη φύση και τη θεραπεία της περιοχής της Tamera.Πιστεύαμε μέχρι τότε ότι θα έπρεπε να ζήσουμε σε μια άνυδρη περιοχή. Όταν μας περιέγραψε τις διαστάσεις του πρώτου σχεδιαζόμενου χώρου συγκράτησης, ανεγέρθη το ερώτημα, πόσο διάστημα θα έπαιρνε μέχρι να γεμίσει νερό αυτή η μεγάλη τρύπα. Η «λίμνη 1», όπως την ονομάζουμε σήμερα, βρίσκεται στο κέντρο της περιοχής μας. Η προοπτική να βλέπουμε για χρόνια μια σκονισμένη μισο-άδεια λίμνη, δεν μας κινητοποιούσε ιδιαίτερα να περάσουμε από το πρώτο βήμα προς το σχεδιασμό ενός τοπίου συγκράτησης.
Μετά είχαμε την ιδέα να δούμε κατάματα τον ετήσιο μέσο όρο των βροχοπτώσεων, με τον οποίο υπολογίζεται η λεκάνη απορροής αυτού του χώρου συγκράτησης. Με τη σκέψη μας γεμίσαμε το νερό σε δεξαμενές με περιεκτικότητα από ένα κυβικό μέτρο και τις βάλαμε στη σειρά, δίπλα δίπλα και φτάσαμε σε μήκος από την Tamera μέχρι σχεδόν χίλια χιλιόμετρα από την Βαρκελώνη!
Αυτό αρκούσε για να μας πετάξει έξω από ένα σύστημα σκέψης που βασίζεται στη μιζέρια. Τον ίδιο χρόνο ξεκινήσαμε με την ανέγερση. Τον πρώτο χειμώνα γέμισε η λίμνη και το γειτονικό σώμα της γης κατά τα δύο τρίτα με νερό. Μετά τη δεύτερη περίοδο των βροχών γέμισαν ακόμη μερικά εκατοστά μέχρι το ανώτερο επίπεδο. Τον τρίτο χειμώνα έπεσε τόσο νερό που θα μπορούσαν να γεμίσουν μερικοί ακόμη τέτοιοι χώροι συγκράτησης. Σήμερα, μόνο 4 χρόνια μετά από την αρχή της ανέγερσης, είναι σαν να μην υπήρχε ποτέ κάτι διαφορετικό σ’ αυτή τη θέση, από έναν υδροβιότοπο.
Πολλοί άνθρωποι, που επισκέπτονται την Tamera για πρώτη φορά, αρχικά δεν θέλουν να πιστέψουν ότι δεν πρόκειται για φυσική λίμνη. Στις όχθες υπάρχουν ταράτσες, όπου έχουμε φυτέψει «βρώσιμα τοπία» και μερικές χιλιάδες φρουτόδεντρα και θάμνους. Τα άγρια ζώα όπως οι βίδρες έχουν εποικίσει εκεί. Και τα πουλιά επέστρεψαν: εντωμεταξύ έχουμε 93 διαφορετικά είδη πουλιών στην Tamera, μερικά από αυτά είναι σπάνια είδη, που συναντούμε μόνο σε υδροβιότοπους.
Ήδη από τον πρώτο χρόνο δημιουργήθηκε μια νέα πηγή στην περιοχή μας, η οποία τρέχει συνεχώς από τότε, καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους.
Η ανέγερση της «λίμνης 1» ήταν μόνο η αρχή. Από τότε εγκαταστήσαμε διάφορους χώρους συγκράτησης. Το 2011 θέλουμε να ξεκινήσουμε με έναν χώρο συγκράτησης που θα μπορεί να έχει τρεις φορές μεγαλύτερη δυνατότητα σε περιεκτικότητα νερού από τη «Λίμνη 1». Έτσι θα δημιουργηθεί το πέρασμα από μια περιοχή με πολύ νερό σε μια που είναι ένα τοπίο συγκράτησης: Αυτή θα είναι σε θέση τότε να απορροφήσει πλήρως τη βροχή ενός μέσου χειμώνα. Θα δημιουργηθούν διάφορες άλλες πηγές και φυσικά θα ανέβει η στάθμη του υπόγειου υδροφόρου ορίζοντα, δηλαδή θα σταματήσει να βυθίζεται.
Ένα τοπίο συγκράτησης τελειώνει όταν δεν υπάρχει βρόχινο νερό που να χάνεται στην περιοχή αλλά όλα τα νερά τρέχουν από τις πηγές.
Αυτός ο μεγάλος χώρος συγκράτησης θα γίνει στο υψηλότερο σημείο. Έτσι θα υπάρχει αρκετή πίεση νερού για να διευθετηθεί η υδροδότηση σε όλη την περιοχή μας (όσο ακόμη τη χρειαζόμαστε), χωρίς να χρειάζεται να χρησιμοποιήσουμε επιπρόσθετη ενέργεια για αντλίες. Με το νερό από αυτό το χώρο συγκράτησης του βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο, θα μπορούμε να συγκρατήσουμε τη στάθμη του νερού των επόμενων χώρων συγκράτησης σε όλη τη διάρκεια του χρόνου σχεδόν αναλλοίωτο.
Θέλουμε να δείξουμε εδώ στην Tamera ένα μοντέλο, όπως θα μπορούσε να είναι παντού στο Alentejo και κατά βάση παντού στον κόσμο.
Χωρίς νερό δεν υπάρχει ζωή. Ειπωμένο θετικά σημαίνει: Με το νερό υπάρχει ζωή. Μπορούμε όλο και περισσότερο να έρθουμε σε θέση να δούμε την εικόνα και να φροντίσουμε να δημιουργηθεί μπροστά στα μάτια μας, όταν ρωτάμε τον εαυτό μας: Πώς θα ήταν να ζούσαμε με το νερό και όχι χωρίς νερό; Πόσο γρήγορα ερχόμαστε σε εικόνες παραδείσου και πόσο γρήγορα μπορούμε να βγούμε από τον μίζερο τρόπο σκέψης σε όλα τα επίπεδα!
Θα ήθελα να κλείσω με ένα απόσπασμα από τον Victor Schauberger. Προέρχεται από ένα δοκίμιο που έγραψε το 1934 («Η φύση του νερού»):
«Όλα δημιουργήθηκαν από το νερό. Κατά συνέπεια το νερό είναι η συμπαντική πρώτη ύλη κάθε πολιτισμού ή το θεμέλιο κάθε σωματικής και πνευματικής ανάπτυξης. Η αποκάλυψη του μυστικού του νερού είναι το τέλος κάθε είδους κερδοσκοπίας ή υπολογισμού με όλα τα εκφύματά τους, όπως ο πόλεμος, το μίσος, ο φθόνος, η μισαλλοδοξία και η διχόνοια σε κάθε μορφή και κάθε είδους. Αυτή η τέλεια ανακάλυψη του νερού σημαίνει επιπλέον το τέλος του μονοπωλίου, με την πιο αληθινή σημασία της λέξης, το τέλος κάθε κυριαρχίας και η αρχή ενός σοσιαλισμού μέσω της διαμόρφωσης του ατομικισμού στην πιο πλήρη μορφή.
Αν καταφέρουμε ν’ αποκαλύψουμε το μυστικό του νερού, πώς μπορεί να δημιουργηθεί νερό, τότε θα είναι δυνατό να κατασκευάσουμε κάθε είδους ποιότητα νερού, σε όποιο μέρος θέλουμε και μετά θα είναι κανείς σε θέση να κάνει ξανά γόνιμες τεράστιες ερημικές εκτάσεις και τότε η τιμή πώλησης της τροφής και κατά συνέπεια η αξία πώλησης των μηχανών θα πέσει σε τέτοιο ελάχιστο που δεν θα αξίζει πια να κερδοσκοπεί κανείς με αυτά».
Σας παρακαλώ όλους να δείτε αυτό το όραμα. Σας παρακαλώ να δείτε, πώς είναι φτιαγμένος ο άνθρωπος, ποιος είναι ο σκοπός του ανθρώπου και ποιο ρόλο παίζουν σ’ αυτό η δημιουργία των μοντέλων. Ένας άνθρωπος που ξαναπαίρνει στα χέρια του τα ανθρώπινα δικαιώματα, θα αναλάβει και το δικαίωμα του νερού, όπως πρότεινε ο Evo Moralesκαι θα έρθει σε συνεργασία με τη φύση και τα πλάσματά της. Όταν έχουμε βρει ξανά μέσα μας αυτήν την εικόνα της επανασύνδεσης με τη φύση τότε αρχίζουμε να κατανοούμε τη φράση: «Νερό, ενέργεια και τροφή βρίσκονται στη διαθεσιμότητα όλης της ανθρωπότητας, δωρεάν».
Έτσι είναι η ζωή.
Ευχαριστώ για την ακρόαση.
 |
Το μυστικό του νερού ως απαραίτητο συστατικό της νέας Γης.
 Ελεύθερος λόγος από τον Bernd Walter Mueller Μετάφραση ‘Αννα Φιλίππου και Χρύσα Σωτηράκη Θεραπεία της κυκλοφορίας του νερού με τη δημιουργία των τοπίων συγκράτησης. «Νερό, ενέργεια και τροφή βρίσκονται στη διάθεση της ανθρωπότητας δωρεάν» Απόσπασμα από το «Μανιφέστο της Tamera για μια νέα γενιά», Dieter Duhm. Πηγή: Kangouro.gr Για περισσότερες πληροφορίες, πατήστε εδώ | |||||
