Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΡΑ.

Η ΕΛΛΑΔΑ ΣΕ ΤΡΟΧΙΑ ΣΥΓΚΡΟΥΣΗΣ ΜΕ ΤΗΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑ ΓΙΑ ΤΑ ΝΕΡΑ

Απαντήσεις του κ. Δήμα σε ερωτήσεις των Οικολόγων Πράσινων στο ευρωκοινοβούλιο

Εξαιρετικά ανησυχητική εικόνα για την πολιτική της χώρας μας για το νερό και την τήρηση των ευρωπαϊκών υποχρεώσεων της Ελλάδας, δίνουν οι απαντήσεις του απερχόμενου Επιτρόπου Περιβάλλοντος κ. Δήμα στις σχετικές ερωτήσεις του Μιχ. Τρεμόπουλου στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Ο ευρωβουλευτής των Οικολόγων Πράσινων είχε καταθέσει ερωτήσεις για την «οικολογική κατάσταση των υδάτων των λιμνών της Β. Ελλάδας»([1]) και τη «ρύπανση υδάτων στο Δήμο Μεσσαπίας στην Εύβοια από τοξικά απόβλητα»([2]). Μαζί με την ερώτηση για τον Αχελώο([3]), οι ερωτήσεις αυτές αποτελούσαν ένα πρώτο πακέτο παρεμβάσεων για περιστατικά επικίνδυνης διαχείρισης των υδάτων στην Ελλάδα.

Και στις τρεις απαντήσεις του ο κ. Δήμας αναφέρεται στην οδηγία για τα νερά 2000/60/ΕΚ και πιο συγκεκριμένα:

- Στην ανάγκη κατάρτισης σχεδίων διαχείρισης λεκανών απορροής, τα οποία τα κράτη μέλη καλούνται να εκπονήσουν έως τις 22-12-09 (άρθρο 13) και να τα διαβιβάσουν στην Επιτροπή έως τις 22-03-10 και τα οποία επιβάλλεται να περιλαμβάνουν χάρτη των δικτύων παρακολούθησης, τα αποτελέσματα των προγραμμάτων παρακολούθησης καθώς και πληροφορίες σχετικά με την οικολογική κατάσταση λιμνών, ποταμών, κ.ο.κ.

- Στην υποχρέωση των κρατών μελών να διαμορφώσουν δίκτυα παρακολούθησης και να ενημερώσουν σχετικά την Επιτροπή μέχρι τις 22-03-07 (άρθρο 8). Το 2007 η Επιτροπή κίνησε τη διαδικασία αριθ. 2007/2490 κατά της Ελλάδας, επειδή παρέλειψε να την ενημερώσει σχετικά με τα δίκτυα παρακολούθησης αλλά πρόσφατα έλαβε τα σχετικά στοιχεία τα οποία και εξετάζει για να διαπιστώσει κατά πόσον επιτυγχάνεται συμμόρφωση. Τα κράτη μέλη αναμένεται να ανακοινώσουν τα αποτελέσματα της παρακολούθησης μέσω των σχεδίων διαχείρισης των λεκανών απορροής.

- Στο άρθρο 5 της οδηγίας, για το οποίο η ΕΕ εξέδωσε μια πρώτη έκθεση εφαρμογής το Μάρτιο του 2007[4]. Μέχρι τότε δεν είχε λάβει από την Ελλάδα ουδεμία ουσιαστική έκθεση και ως εκ τούτου η Επιτροπή κίνησε τη διαδικασία επί παραβάσει (υπόθεση αριθ. 2005/2317), η οποία εν συνεχεία τέθηκε στο αρχείο το 2008, μετά την παραλαβή της έκθεσης.

Η χώρα μας, λόγω εγκληματικών καθυστερήσεων όλων των προηγούμενων κυβερνήσεων, δεν διαθέτει ακόμη το σημαντικότερο διαχειριστικό εργαλείο της οδηγίας πλαίσιο για το νερό: την παρακολούθηση([5]). Χωρίς αυτό δεν υπάρχει αξιόπιστη εικόνα της υφιστάμενης κατάστασης, δεν υπάρχουν περιβαλλοντικοί στόχοι αποκατάστασης και συνεπώς τα όποια Σχέδια Διαχείρισης καθίστανται κενά περιεχομένου. Παράλληλα με την παραγωγή αποτελεσμάτων από την παρακολούθηση, θα έπρεπε να έχει προωθηθεί και η δημόσια διαβούλευση, όρος κρίσιμος από την οδηγία 2000/60/ΕΚ για την οριστικοποίηση των Σχεδίων Διαχείρισης των λεκανών απορροής. Παρά το γεγονός ότι σύμφωνα με το Ν. 3199/03 θα μπορούσαν να έχουν συγκροτηθεί τα Περιφερειακά Συμβούλια Υδάτων ώστε να συζητήσουν τα οικονομικά μέτρα και τα Σχέδια Διαχείρισης και το Εθνικό Συμβούλιο Υδάτων θα έπρεπε να λειτουργεί, τίποτε από όλα αυτά δεν συμβαίνει. Οι ΟΠ κρίνουν ότι είναι αντιδημοκρατική, αντιπαραγωγική και ότι ταυτόχρονα παραβιάζει τις διατάξεις της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας η παραγωγή Σχεδίων Διαχείρισης χωρίς να προϋπάρξει διαβούλευση μεταξύ κοινωνίας και διαχειριστικών αρχών. Επιπλέον, λόγω των μέτρων και των έργων που πρέπει να προτείνονται σε αυτά, θα πρόκειται για ακόμη μια κατασπατάληση πόρων, εφόσον δεν στηρίζονται σε πραγματικά και ενημερωμένα στοιχεία. Είναι άμεση ανάγκη να δηλώσει η νέα κυβέρνηση ποια μέτρα θα πάρει για τη παρακολούθηση της κατάστασης και τη δημόσια διαβούλευση, όπως και τι ακριβώς σκοπεύει να πράξει ως προς το απαράδεκτο σχέδιο εκτροπής του Αχελώου.

Για τα δείγματα νερού που αναφέρονται στην ερώτηση για τα νερά του Δήμου Μεσσαπίας ο κ. Δήμας δηλώνει άγνοια, πού προφανώς οφείλεται στο γεγονός ότι η Ελλάδα δεν έχει κοινοποιήσει τα στοιχεία στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και η τελευταία δεν έχει δείξει εντονότερο ενδιαφέρον, όπως επίσης και για το Φράγμα Ψαχνών, το οποίο δεν θεωρεί μεγάλο έργο και γι’ αυτό η Ελλάδα θεωρείται ότι δεν είναι υποχρεωμένη να διαβιβάσει πληροφορίες σχετικά με ζητήματα σχεδιασμού και ανάπτυξης στην Επιτροπή. Ωστόσο, ενδιαφέρον παρουσιάζει η απάντηση στο ερώτημα σχετικά με τη διαδικασία παράβασης (C-286/08) κατά της Ελλάδας: συγκεκριμένα αναφέρεται ότι στις 10-09-09, το Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) αποφάνθηκε ότι η Ελλάδα παρέβη τις υποχρεώσεις της που προβλέπονται από την οδηγία 91/689/ΕΟΚ για τα επικίνδυνα απόβλητα σε συνδυασμό με την οδηγία 2006/12/ΕΚ για τα στερεά απόβλητα και την οδηγία 1999/31/ΕΟΚ([6]).

Αρχίζοντας λοιπόν από την περιοχή του Μεσσάπιου στην Εύβοια, οι ΟΠ θεωρούμε ότι θα πρέπει:

- Να εξασφαλιστεί άμεσα η προστασία της ανθρώπινης υγείας με παροχή ασφαλούς πόσιμου νερού στους κατοίκους.

- Να γίνει παρακολούθηση της ποιότητας (οικολογικής και χημικής) των επιφανειακών, υπόγειων και παράκτιων νερών και διάθεση των στοιχείων σε όλους τους πολίτες.

- Να δημιουργηθούν διαδικασίες διαβούλευσης με τις τοπικές κοινωνίες και μέσω αυτών να εκπονηθούν σχέδια διαχείρισης που θα λαμβάνουν υπόψη τη σημερινή κατάσταση της ποιότητας των νερών.

- Να ενταθούν οι έλεγχοι από την ΕΥΕΠ και την Τοπική Αυτοδιοίκηση ώστε να σταματήσει κάθε παράνομη διάθεσηεπικίνδυνων και άλλων αποβλήτων στην περιοχή. Οι βιομηχανικές/εξορυκτικές δραστηριότητες που αποδεδειγμένα έχουν συμβάλλει στη ρύπανση και υποβάθμιση της περιοχής θα πρέπει να επανελέγχονται, έτσι ώστε σε περίπτωση μη συμμόρφωσής τους με τη νομοθεσία να επιβάλλεται προσωρινή ή και οριστική διακοπή της λειτουργίας τους.

- Να ταυτοποιηθούν οι υπεύθυνοι της ρύπανσης (π.χ ΛΑΡΚΟ) και να επωμιστούν το κόστος της εξυγίανσης των νερών και της επεξεργασίας του νερού προς ανθρώπινη κατανάλωση.

«Με τις πρόσφατες απαντήσεις του κ. Δήμα όχι μόνο επιβεβαιώνεται αλλά και ενισχύεται η καταγγελία μας ότι στα θέματα διαχείρισης των νερών η Ελλάδα παρουσιάζει την εικόνα τριτοκοσμικής χώρας, με ευθύνη των τελευταίων κυβερνήσεων και των δύο μεγάλων κομμάτων»,δήλωσε ο Μ. Τρεμόπουλος. «Στην όλη εικόνα προστίθεται και η παραβίαση των υποχρεώσεων που αφορούν τα στερεά αλλά και τα επικίνδυνα απόβλητα. Είναι έκτακτη αναγκαιότητα πλέον να αντιμετωπιστούν με σοβαρότητα τα ζητήματα της προστασίας των νερών, της διασφάλισης επαρκούς ποσότητας υδατικών πόρων τόσο για τα φυσικά οικοσυστήματα όσο και την κοινωνία και της βελτίωσης της ποιότητας των υπόγειων και επιφανειακών νερών».

Για περισσότερες πληροφορίες: Γιώργος Μπλιώνης 6944 869772


[1] http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E-2009-4481+0+DOC+XML+V0//EL&language=EL

[2] http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E-2009-4467+0+DOC+XML+V0//EL&language=EL

[3] http://www.europarl.europa.eu/sides/getDoc.do?pubRef=-//EP//TEXT+WQ+E-2009-4490+0+DOC+XML+V0//EL&language=EL

[4] Ανακοίνωση (COM(2007) 128 τελικό) “Προς την αειφόρο διαχείριση του νερού στην Ευρωπαϊκή Ένωση” και Έγγραφο εργασίας της Επιτροπής (SEC(2007) 362 τελικό): “Πρώτη έκθεση σχετικά με την εφαρμογή της οδηγίας πλαίσιο για το νερό 2000/60/EC”.

[5] http://ec.europa.eu/environment/water/water-framework/implrep2007/pdf/sec_2009_415_en.pdf

[6] http://curia.europa.eu/jurisp/cgi-bin/form.pl?lang=en&Submit=Rechercher&alldocs=alldocs&docj=docj&docop=docop&docor=docor&docjo=docjo&numaff=C-286/08&datefs=&datefe=&nomusuel=&domaine=&mots=&resmax=100

H20 for Life !



H20 for Life
connects schools in the United States with schools in developing countries to complete WASH (WAter, Sanitation, andHygiene) in Schools projects.

A nonprofit, all-volunteer organization run by teachers, parents, and students, H20 for Life aims to help students build an allegiance to and an understanding of their partner school through curriculum and experiential learning while raising funds for WASH in Schools projects. 100 percent of contributions raised by schools goes directly to partner school projects. All overhead expenses are funded through in-kind donations and grants.

History
H2O for Life began in 2007 as an individual school project at Highview Middle School in New Brighton, Minnesota. The initial project goal was to raise $10,000 for a water project in the Kwa Kasolo area in Kenya, Africa, to provide water and sanitation to more than 2,000 residents. The 900 Highview Middle School students embraced the project and raised $13,000, far exceeding initial expectations and successfully funding the WASH project for the Kwa Kasolo community members.

Because of their great success, the eighth grade student committee leaders wanted to continue working with their partner community into their freshman year of high school. With the help of teacher volunteers, they adopted and funded the partner community’s Kathungu School project during their freshman year in high school. The commitment and enthusiasm of these young students inspired H20 for Life’s connection program.

Παγκόσμια προβλήματα νερού !!!

Παγκόσμια προβλήματα νερού

Το νερό αποτελεί «πηγή ζωής για τον πλανήτη και τους κατοίκους του», το νερό είναι «το υλικό της ζωής». Χωρίς αυτό δεν υπάρχει πλανήτης, δεν υπάρχει ζωή, δεν υπάρχει άνθρωπος. Εντούτοις, εκατομμύρια άνθρωποι στον κόσμο δεν έχουν πρόσβαση στη «ζωή» και παλεύουν για να επιβιώσουν (χωρίς να τα καταφέρνουν πάντα).Το νερό είναι ταυτόχρονα «αγαθό σε ανεπάρκεια», έχει «πρόβλημα».

Το πρόβλημα βέβαια το έχουμε εμείς, που το δημιουργούμε με τις επιλογές μας, τις παρεμβάσεις μας, τον τρόπο που έχουμε μάθει να «δρούμε» μέσα στη φύση. Τα προβλήματα πολλά, διαφορετικά αλλά και πάρα πολύ όμοια. Η αποψίλωση, για παράδειγμα, των τροπικών δασών στην Αφρική για να μετατραπούν σε εκτάσεις εντατικής γεωργίας, και η καταστροφή των (ελάχιστων πλέον) δασικών εκτάσεων της Αττικής για να μετονομαστούν σε οικοδομήσιμα οικόπεδα, έχουν ακριβώς το ίδιο αποτέλεσμα: την ερημοποίηση, τον ελλιπή εμπλουτισμό των υπόγειων υδάτων, την αλλαγή του μικροκλίματος της περιοχής με την εμφάνιση λιγότερων, αλλά καταρρακτωδών βροχών, τη δημιουργία των συνθηκών εκείνων που ευνοούν τις πλημμύρες.

Το νερό είναι πεπερασμένος φυσικός πόρος και άνισα κατανεμημένος στη φύση. Τον περασμένο αιώνα, η άνοδος του βιοτικού επιπέδου των ανθρώπων, κυρίως στο δυτικό κόσμο, βασίστηκε στη βιομηχανική ανάπτυξη, που οδήγησε στην αύξηση της ζήτησης καθαρού, πόσιμου νερού, ενώ ταυτόχρονα «δημιούργησε» περισσότερες εστίες ρύπανσης των πηγών. Παράλληλα, η συγκέντρωση πολλών ανθρώπων σε συγκεκριμένες περιοχές, άσχετα με τη φυσική ικανότητα τους να σηκώσουν το «βάρος», οδήγησε στην εξάντληση των δικών τους φυσικών πόρων και στην ανάγκη μεταφοράς καθαρού νερού από άλλες, μακρινές περιοχές, με έναν τρόπο στην επέκταση του προβλήματος. Όλη αυτή η δραστηριότητα, οι αλλαγές στις χρήσεις γης, τα νέα πρότυπα και οι νέες συνήθειες, είχαν μια σειρά από επιπτώσεις σε αυτόν τον πεπερασμένο πόρο, καθιστώντας τον ακόμα πιο σπάνιο, ένα ακόμα «είδος υπό εξαφάνιση».

Ανταγωνιστικές χρήσεις και σπατάλη

Αυξήθηκε ο πληθυσμός, αυξήθηκαν οι ανάγκες, αυξήθηκαν οι χρήσεις, και φυσικά η ζήτηση. Στους τρεις παραδοσιακούς τομείς κατανάλωσης νερού, τη γεωργία, τα νοικοκυριά και τη βιομηχανία/βιοτεχνία, προστέθηκαν οι τουριστικές δραστηριότητες (δραστηριότητες αναψυχής, αθλητικές, κ.ά.). Οι διαφορετικοί χρήστες ανταγωνίζονται ποιος θα λάβει τις μεγαλύτερες ποσότητες νερού για να καλύψει τις ολοένα αυξανόμενες ανάγκες του, αδιαφορώντας για το κατά πόσο εφικτό είναι αυτό. Ιδιαίτερα η γεωργία, που σήμερα αντιπροσωπεύει το 75% της κατανάλωσης παγκοσμίως από τη μια, και οι ανάγκες ύδρευσης των πόλεων και των τουριστικών/αθλητικών εγκαταστάσεων από την άλλη, βρίσκονται σε έντονη διαμάχη. Το νερό έφτασε να θεωρείται ένα ακόμα καταναλωτικό αγαθό, και οι χρήστες του θεωρούνται καταναλωτές: αγοράζουν κάτι, κι ας τους ανήκει.

Παράλληλα, παρατηρείται μια κατασπατάληση του λίγου αυτού νερού. Ενδεικτικά είναι τα νούμερα: οι απώλειες λόγω διαρροών, παράνομων συνδέσεων και σπατάλης αντιπροσωπεύει το 50% της κατανάλωσης καθαρού νερού, ενώ το 60% του [Ε1] νερού που καταναλώνει η γεωργία χάνεται λόγω της εξάτμισης πριν φτάσει στο έδαφος.

Ταυτόχρονα, σε τοπικό επίπεδο, η εποχικότητα της ζήτησης, κυρίως κατά τους θερινούς μήνες, οπότε και πολλαπλασιάζεται ο «πληθυσμός» και αυξάνεται η κατανάλωση νερού, απαιτεί τη δημιουργία υποδομών που θα καλύψουν τις αυξημένες ανάγκες για δυο ή τρεις μήνες του έτους, δημιουργώντας έντονες πιέσεις στο φυσικό περιβάλλον και τους υδατικούς πόρους της περιοχής συνολικά.

Νερό κι αλάτι

Η ικανοποίηση της αλόγιστα αυξανόμενης ζήτησης ενός πεπερασμένου αγαθού, προϋποθέτει υπερεκμετάλλευση των αποθεμάτων, επιφανειακών και υπόγειων. Στις παράκτιες περιοχές αυτό συνεπάγεται την εισβολή του αλμυρού νερού στον υδροφόρο ορίζονται και την υποβάθμιση του. Το διαθέσιμο από τη φύση νερό δεν είναι πλέον καταναλώσιμο, και καταφεύγουμε ακόμα και στην αφαλάτωση νερού που προέρχεται από υπόγειους υδροφορείς.

Μεγάλα κατασκευαστικά έργα

Για τον ίδιο λόγο, κατασκευάστηκαν και πάνω από 50.000 μεγάλης κλίμακας φράγματα παγκοσμίως, διακόπτοντας την ομαλή ροή ενός μεγάλου αριθμού σημαντικών ποταμών και μεταβάλλοντας τη φυσική ροή τους, επιφέροντας μη αντιστρέψιμες επιπτώσεις στη βιοποικιλότητα και τις γεωδυναμικές ποτάμιες διαδικασίες. Σήμερα πλέον, τα φράγματα θεωρούνται από σημαντικό τμήμα της επιστημονικής κοινότητας ως καταστροφικά.

Ρύπανση

Το νερό καταναλώνεται με διάφορους τρόπους, κι ύστερα μεγάλο ποσοστό του χρησιμοποιημένου νερού επιστρέφει στη φύση, σημαντικά επιβαρημένο με βιομηχανικά ή γεωργικά απόβλητα (λιπάσματα, φυτοφάρμακα κ.λπ.), αστικά λύματα, απορρίμματα κάθε υλικού, στραγγίσματα από τις παράνομες (ή και νόμιμες) χωματερές. Το 90% των αποχετευτικών και το 70% των [Ε2] βιομηχανικών λυμάτων καταλήγουν στο περιβάλλον χωρίς επεξεργασία.

Παγκόσμια Κλιματική Αλλαγή

Μια από τις κύριες συνέπειες της αλλαγής του κλίματος στον πλανήτη είναι η σημαντική μείωση των βροχοπτώσεων και η αύξηση της μέσης θερμοκρασίας, γεγονότα που θα προκαλέσουν τη μείωση των διαθέσιμων υδατικών πόρων. Η αύξηση εξάτμισης και συμπύκνωσης του νερού θα φτάσει το 7-15%, ενώ αναμένεται μείωση των βροχοπτώσεων στην περιοχή της Μεσογείου έως και 15%.

Από τον πλανήτη στη Μεσόγειο και στην Ελλάδα

Όλα αυτά συμβαίνουν σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό σε όλο τον πλανήτη. Οι συνέπειες και στη γειτονιά μας θα είναι μεγάλες: η μεσογειακή λεκάνη εμφανίζεται ως η πλέον ευάλωτη στην υπερθέρμανση του πλανήτη και σύμφωνα με τις εκτιμήσεις το 38% του πληθυσμού της θα ζει σε ζώνες όπου θα παρατηρούνται ελλείψεις σε νερό. Η Ισπανία αντιμετωπίζει τη χειρότερη ξηρασία των τελευταίων δεκαετιών. Στις αρχές της δεκαετίας του ’90 η Αθήνα βρέθηκε αντιμέτωπη με το φάσμα της δίψας, εξαιτίας ανάλογης ξηρασίας και κακής διαχείρισης των υδατικών πόρων. Στη Μεσόγειο έχει χαθεί το 50% (σε ορισμένες περιοχές και το 90%) των υγροτόπων της. Τον Αύγουστο και το Σεπτέμβρη του 2004, πέθαναν 30.000 πουλιά και πολλές χιλιάδες ψάρια στη λίμνη Κορώνεια, εξαιτίας της ρύπανσης και της ασυνήθιστα χαμηλής στάθμης του νερού. Χρόνιο είναι το πρόβλημα της λειψυδρίας στις Κυκλάδες και σε ορισμένα νησιά της Δωδεκανήσου κατά τους θερινούς μήνες και συνεχώς επιδεινώνεται: 20 τουλάχιστον νησιά αντιμετωπίζουν σοβαρό πρόβλημα.

Η κρίση στα μοντέλα διαχείρισης των υδατικών πόρων

Πλέον σήμερα είναι κοινά αποδεκτό ότι το μοντέλο διαχείρισης των υδατικών πόρων που ακολουθήθηκε μέχρι σήμερα δεν είναι αποτελεσματικό, αλλά μάλλον προβλήματα δημιουργεί. Το ζητούμενο πλέον δεν είναι να καλυφθεί η ζήτηση και να αυξηθεί η παροχή, αλλά να γίνει διαχείριση και μείωση της ζήτησης. Οι νέες προσεγγίσεις κάνουν λόγο για ορθολογική διαχείριση ενός πεπερασμένου κοινωνικού αγαθού, συμμετοχική διαβούλευση, μείωση της κατανάλωσης, προστασία από τη ρύπανση και επαναχρησιμοποίηση. Δυστυχώς, η πράξη απέχει από τη θεωρία. Φτάνει να δούμε σε ποιο βαθμό και πώς θα εφαρμοστεί.

* Bouguerra M.L., L’eau sous la menace des pollutions et des marches, In: Une economie au service de l’homme, pp 249-279